FİBROMYALJİ

Sırt , boyun omuz kasları başta olmak üzere vücut kaslarında yaygın ağrı,  halsizlik ve sabah tutukluğuna neden olan bir hastalık bu seferki konu başlığımız '' Fibromyalji'' . Kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülen yaşamında herşeyin mükemmel olmasını isteyen ve hassas kişilik yapısında olanlarda daha sık rastlanır. Hastaların günlük yaşam konforunu bozan kronik bir hastalıktır. Toplumda % 5-10 oranında bu hastaliğa rastanmaktadır. Halk arasında yumuşak doku romatizması olarak da bilinmektedir.

Belirtiler:

1.Yaygın Vücut ağrıları:  Yaygın vücut ağrıları en az 3 ay devam eder. Hastaların kaslarında yaygın ağrıları mevcuttur ve belli bölgelerde ise hassas noktarı vardır. Aşağıdaki resimde Fibromyalji sendromunda görülen hassas nokta bölgelerini görmekteyiz.

2.Yorgunluk: Fibromyaljide en sık rastlanan bulgulardan biridir. Hastalarda belirgin bir yorgunluk bulgusu vardır. Sabah uyanınca bu yorgunlukları hemen hemen en üst düzeydedir. Gün içinde bu yorgunlukları yavaş yavaş azalma eğilimine girer. Hastalar bedeni yoracak ağır bir iş yapmasalar bile kendilerini çok yorgun ve bitkin hissederler ''sanki enerjim soğurulmuş gibi'' diye ifadelerde bulunabilirler. 

3.Baş ağrıları: Fibromyaljili hastaların çoğunda başağrısı mevcuttur. Çoğu vakada gerilim tipi başağrısı ve migren olarak seyreder.

4. Uyku Bozukluğu: Fibromyalji hastaları genelde uykularını tam alamamış, uykudan dinlenememiş olarak uyanırlar. Yapılan araştırmalarda bu hastaların uykunun derin uyku safhasına geçemedikleri saptanmıştır. Ayrıca bu hastaların uykularında diş gıcırtdatmaları, istemsiz kol ve bacak hareketleri ender değildir.

5. Sabah Tutukluğu: Sabah uyandıktan sonra yataktan kalkınca kendine gelememe vücutta genel bir tutukluk hali mevcuttur. Hastalarda sanki akşamdan kalma çok alkol almış gibi hissetme durumu vardır.

Bu bulgulara ilave olarak hastalar eşik eden diğer semptomlar arasında; irritabl bağırsak sendromu, soğuk havalara tahammül edememe, huzursuz bacak sendromu, kaslarda kramplar , ani idrara çıkma isteği, iştah değişiklikleri , ağız ve göz kurulukları, uyuşma ve karıncalaşma gibi bulgularda sayılabilir.

                              HASTALIK NASIL OLUŞUR

Kesin nedeni bilinmemektedir. Ancak bazı savlar öne sürülmektedir. Bunlar arasında beyin ile çevresel sinirsel iletimde bir aksaklık olabileceği söylenmektedir. Serotonin ve serotonini oluşturan maddelerin eksikliğinin bunda rol aldığı düşünülmektedir. Ayrıca kaslarda gerçekleşen makro veya mikrotravmaların bu hastalığın oluşumunda bir rol alabileceği düşüncesi de mevcutttur. Özellikle kasları aşırı zorlayan sporlardan sonra fibromyaljinin olaşabileceği de bildirilmiştir. İnsan hayatındaki streslerin de bu hastalığın oluşumuna katkıda bulanabileceği hakkında bilgiler vardır. Ailesel stresler, çocukluk çağındaki çeşitli psiklojik travmalar, boşanmalar, ağır iş ve yaşam koşulları nedenler arasında sayılabilir. Bazı viral hastalıklarında fibromyalji hastalığına katkıda bulunabilecekleri hakkında çalışmalar vardır. Fizik muayenede sertleşmiş kaslar ele gelmekte ve bu kasların gevşeyememesi ve buna bağlı bu alanda kanlanma ve oksijenasyon bozukluğunun bu hastalığa neden olduğu düşünülmektedir.

                                     TANI

Amerika Romatizma Birliği 1990 yılında Fibromyalji sınıflandırmasını önermişlerdir.  Tanı kriteri en az 3 ay süren ve 18 adet hassas noktanın en az 11 ' inde 4 kg lık bir kuvvet uygulanmasıyla bu noktalarda ağrının oluşmasıdır.    

                                       TEDAVİ    

1. Egzersiz: Fibromyalji tedavisinde olmazsa olmazların başında gelir.Egzersiz postürün düzgün hale gelmesini ve kasların direncinin artışını sağlar. Pasif germe egzersizleri duyarlı tetik noktalarda tolere edilebilmekte ve uzun süre rahatlamayı sağlar.Kas germe sarkomer uzunluğunu eşitleyerek etkili olmakta ve kısır döngüyü kırmaktadır.Yüzme, bisiklet,açık havada oksijenli ortamda yapılan düzenli yürüyüşler bu hastalığa çok iyi gelen sporlardır.  Düzenli yapılan egzersizler hem hastanın psikolojini olumlu yönde etkiler hemde hasta motivasyonunu artırarak kendine olan güveni sağlar.

2. İlaç Tedavileri:

Antidepresanlar: Düşük doz Trisiklik Antidepresanlar, Selektif Geri Alım İnhibitörü ve MAO inhibitörü ilaçlar faydalıdır.

Kas Gevşeticiler:Etkileri kısıtlı olmakla birlikte bazen kullanılabilmektedir.

Vitamin ve diğer destekler:B,C,D vitaminleri, çinko ve mağnezyum içeren ilaçlardan fayda sağlanabilmektedir.

Gabapentin Grubu İlaçlar: Epilepsi ilaçları olarak kullanılan bu ilaçlar santral sinir sitemindeki iletimsel sorunların aşılmasında faydalar sağlamaktadır.

Kullanılan Diğer İlaçlar:Vitamin E, Selenyum, Kalsiyum, Ginkgo Biloba, Koenzim Q vs. ilaçlar.

3. Fizik tedavi uygulamaları: Sıcak ve soğuk uygulamalar, TENS (elektriksel uyarılar) ,masaj birlikte uygulandıklarında kasların gevşemesini sağlayıp buradaki sinir uçları uyarılarak kısır döngünün kırılması ve kan akımı artışı  sağlanır.

4. Lokal enjeksiyonlar: Kaslardaki tetik noktaların içine seanslar halinde yapılan lokal anestezik enjeksiyonları bazı hastalarda rahatlamayı sağlar.

5.Uyku düzenin sağlanması:Bu hastalarda hergün aynı saatte yatıp aynı saatte uyanmaları öğütlenip yeterli uykuyu almaları sağlanır.

 

Fibromyalji kişinin yaşam konforunu azaltan kronik bir hastalıktır. Bu hastalıkla başa çıkmak için düzenli egzersiz yapmak, mükemmelliyetçi kişilik yapısını bir kenara bırakmaya çalışmak, düzenli uykuyu alışkanlık haline getirmek, kendimizi mutlu edecek davranışlarda bulunmak, kendimize zaman ayırmak, seyahat etmek  sayılabilir.